5 Mart 2015 Perşembe

Futbol Topunun Ölçüleri Nereden Alınmıştır?

Hatta bu zamandan kalma, 7.5 cm çapında deri veya ketenden yapılmış toplar 2500 yıl önceden günümüze kadar ulaşmıştır ve kimi müzelerde sergilenmektedir. Homeros da “Odiesa”da top oyunlarından bahseder.

 Futbol topu kaç siyah kaç beyaz parçadan oluşur hiç düşündünüz mü? İşte futbol topunun tasarımı ve tarihçesi...


Bir zamanlar futbol topları, şişirilmiş domuz barsaklarının deri ile kaplanması ile yapılırdı. Çin'de ise "Tsu Chu" denilen versiyonda, tüylerle doldurulmuş toplar kullanılıyordu. Orta çağ İngilteresinde oyuncular, tıpa talaşı ile doldurulmuş içki şişelerinin deri ile kaplanmasıyla üretilen toplarla oynuyorlardı.

1844 yılına gelindiğinde, Charles Goodyear vulkanize lastiğin patentini aldı. Böylece futbol topları da ilk defa standart bir şekil almaya başladılar.

Bundan 7 yıl sonra, H. J. Lindon lastikten şişirilebilir bir iç bölme yaptı. Böylece topa vurabilmek ve bu esnada topun küresel görünümünü koruyabilmesi kolaylaşmış olacaktı.


Futbol topu yuvarlak, deriden veya bir diğer uygun malzemeden imal edilmiş, çevresi en çok 70 santimetre (28 inç), en az 68 santimetre (27 inç), oyunun başlangıcındaki ağırlığı ise en çok 450 gr (16 onz), en az 410 gr (14 onz) gram arasında, basıncı deniz seviyesinde 0.6-1.1 atmosfer (600 gr/cm² - 1100 gr/cm²; 8.5 lbs/sq.in. ­15.6 lbs/sq.in.) arasında değişir.

Bir futbol topu 20 altıgen beyaz ve 12 beşgen siyah parçadan oluşur.

Beyaz futbol topları 1951 yılında standart haline geldiler. 1960larda top yüzeyinin eşit kalınlıkta olabilmesi ve şeklinin deforme olmaması için sentetik materyaller kullanılmaya başlandı. Kış maçları içinse, kar altında görünürlüğü daha fazla olduğu için turuncu renkte üretilen resmi toplar kullanılıyordu.

Fakat günümüzde meşhur olan, beyaz ve siyah beşgen ve altıgenler den oluşan toplar, ilk olarak 1960larda mimar Richard Buckminster Fuller tarafından dizayn edildi. Fuller, az miktarda malzeme kullanılacak binalar tasarlamasıyla meşhurdu.

Daha önceleri deri futbol topları, birbirine dikilmiş 18 adet bölümden yapılıyorlardı: Her birinde üçer bölüm olan altı panel. Fuller'in tasarımında ise, birbirine dikilen 20 altıgen ve 12 beşgen parça mevcuttu. Resmi şekli küresel çok yüzlü olsa da, tasarım "buckyball" ismiyle anıldı.
Resmi futbol maçlarında kullanılan ilk buckyball, Adidas'ın Telstar 
futbol topuydu. 1970 Meksika Dünya Kupası finallerinde sahne almıştı. Adidas, televizyon ekranlarında daha kolay görülebilmesi amacıyla beyaz altıgen ve siyah beşgenlerden oluşan bir desen kullanmıştı. Bunun futbolcular için de bir getirisi olmuştu: Siyah altıgenler sayesinde topun hareketini takip edebilmek kolaylaşmış, böylece falso vermeye alışmaları da kolay olmuştu.


Adidas, klasik beyaz-siyah renk şemasını 2002 yılına kadar kullandı. Ancak 2006 ve 2010 Dünya Kupalarında emektar buckyball yerini sırasıyla Teamgeist (14 parçalı) ve Jabulani'ye (8 parçalı) bıraktı.

Fuller'in tasarımı sonraları molekül dünyasında da kalıcı bir iz bıraktı. 1996 yılında Harold Kroto, Robert Curl ve Richard Smalley isimli bilim adamları; keşfettikleri küresel bir moleküle Buckminsterfullerene adını verdiler. Kimya alanında Nobel Ödülü almalarına sebep olan bu molekül, tahmin edebileceğiniz gibi 20 altıgen ve 12 beşgenden oluşuyordu.

İlk Dünya Kupasında Oynan Top

1930 yılında Uruguay'da düzenlenen Dünya Kupasının topu Tiento. Tiento, Güney Amerikalıların topu oluşturan kauçuk keseyi dikmek için kullandıkları deri sicimin adı. O günlerde sibop daha icat edilmediği için maç boyunca arada topu şişirirmek gerekirmiş. Yağmurlu havalarda ise deri su çektiği için top oldukça ağırlaşırmış.
1940'lı yıllarda sentetik boyalar kullanılarak su geçirmemesi sağlanmaya çalışılmış olmasına rağmen pek de başarılı olunamamış ancak sibobun icadı ile top şişirme derdi kalmamış. 1950'lerde stadyumların ışıklandırılmaya başlamasının ardından seyircilerin topu daha rahat görebilmesi için toplar beyaza boyanmaya başlanmış.

1960'larda Adidas'ın önderliğinde ilk sentetik toplar üretilmeye başlanmış. Beşgen veya altıgenlerin birbirine  sentetik deri ile dikilmesi ile üretilen, birçoğumuzun mahallede peşinde koştuğu toplar bu zamanlarda şekillenmiş.  Adidas'ın ilk ürettiği topa 1962'de Şili'de gerçekleştirilen Dünya Kupası'nın anısına Santiago adı verilmiş. Adidas'ın bu atılımının ardından FIFA, 1970 Dünya Kupası'nın topunu üretmesi için kendileriyle anlaşmaya varmış.